สาเหตุหลักที่อเมริกาเริ่มทำสงครามการค้า เพราะกลัวว่าจีนจะมาเป็นเบอร์หนึ่งของโลกแทนที่อเมริกา
โดนัลด์ ทรัมป์ เคยบอกไว้ว่าจะไม่มีวันได้เห็นจีนแซงหน้าอเมริกาในนาฬิกาของเขา แถมด้วยการเหน็บอดีตคู่ชิงตำแหน่งประธานาธิบดีว่า ถ้าวันนี้ ฮิลลารี คลินตัน เป็นผู้นำ โฉมหน้าของอเมริกาจะแตกต่างจากวันนี้มาก
ระเบิดลูกใหญ่ที่ ทรัมป์ โยนใส่จีน คือ การตั้งกำแพงภาษีสินค้าจีน โดยอ้างเรื่องการค้าที่ไม่เป็นธรรม ทำให้อเมริกาขาดดุลการค้ามหาศาลกับจีน มีความพยายามบีบให้จีนซื้อสินค้าจากอเมริกามากขึ้น
จีนไม่ยอมอ่อนข้อ แรงมาก็แรงไป ตั้งกำแพงภาษีสินค้าอเมริกาเข้าจีนบ้าง โต้กลับทุกดอก
การเจรจาต่อรองเพื่อหาข้อยุติยังคงมีอยู่ แต่สงครามการค้ายังคงดำเนินต่อไป
ตั้งแต่หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 อเมริกากลายเป็นเจ้าโลก โซเวียตหรือรัสเซียพยายามจะมาชิงความยิ่งใหญ่ด้วยการพัฒนาด้านอาวุธ แต่ก็ไม่มีใครกล้าทำสงครามทางทหารกันแบบซึ่งหน้าจริงๆ
ในสมัยที่ญี่ปุ่นเศรษฐกิจรุ่งๆเมื่อประมาณ 30 ปีก่อน ญี่ปุ่นเคยโดยอเมริกาก่อสงครามการค้าบีบให้ลดการส่งออกรถยนต์เข้าอเมริกาเพื่อปกป้องอุตสาหกรรมรถยนต์ในอเมริกา ซึ่งวันนั้นอเมริกาเป็นผู้ชนะ ญี่ปุ่นต้องยอมถอยเองเพราะยังต้องพึ่งพาการคุ้มครองทางด้านการทหารจากอเมริกา
แต่ญี่ปุ่นและจีน มีสถานะภาพแตกต่างกันมาก อเมริกาคงบีบจีนได้ยาก
สาเหตุหนึ่งที่ทำให้อเมริกาเป็นผู้ยิ่งใหญ่ของโลกมานาน เพราะเป็นประเทศที่เปิดรับคนเก่งๆจากทั่วโลก เป็นดินแดนแห่งโอกาสที่ใครๆก็อยากเข้าไปแสวงหาหนทางดีๆในชีวิตของตัวเอง
มหาวิทยาลัยดังๆในอเมริกา โดยเฉพาะอย่างยิ่งสาขาด้านวิศวกรรมและวิทยาศาสตร์ หรือการแพทย์ มีคนต่างชาติจากเอเชียซึ่งมาจากประเทศจีนหรือเชื้อสายจีนเข้าไปเรียนจำนวนมาก หลายคนเรียนแล้วไม่ยอมกลับประเทศ กลายเป็นโปรเฟสเซอร์หรือหมอดังๆอยู่ในอเมริกา
ช่วงที่อเมริกาและจีนตั้งกำแพงภาษีไปมาระหว่างกัน คนทำธุรกิจของทั้งสองประเทศได้รับผลกระทบโดยตรง ผู้ประกอบการในหลายประเทศได้รับผลกระทบโดยอ้อม มีทั้งบวกและลบคละกันไป แต่เมื่อสงครามการค้ายืดเยื้อขึ้น มันเริ่มมีผลกระทบต่อคนทั่วไปแล้ว
เมื่อช่วงกลางเดือนพฤษภาคม 2019 ทรัมป์ สั่งแบน หัวเว่ย ไม่ให้บริษัทอเมริกันสนับสนุนหรือค้าขายด้วย ล่าสุดมีข่าวว่าใครใช้มือถือหัวเว่ย จะใช้ Android, Gmail, YouTube ไม่ได้ ซึ่งคงมีผลกับยอดขายสมาร์ตโฟน Huawei ทั่วโลก ซึ่งวันนี้เป็นอันดับสองของโลก เหนือกว่า iPhone แต่ยังเป็นรอง Samsung
หัวเว่ย คาดการณ์เอาไว้ล่วงหน้าแล้วว่าจะเกิดเหตุการณ์แบบนี้ และได้เตรียมการล่วงหน้ามานาน มีการพัฒนาระบบปฏิบัติการสำหรับมือถือและคอมพิวเตอร์ตั้งแต่ปี 2012 เราคงได้เห็น หัวเว่ย และค่ายมือถือและคอมพิวเตอร์อื่นๆของจีนเริ่มหันไปใช้ระบบปฏิบัติของของจีนในอนาคต
ไม่ว่าข้อพิพาทเรื่องการแบนซอฟท์แวร์อเมริกันจะจบลงอย่างไร จีนคงต้องหันไปพึ่งพาตัวเองมากขึ้น ซึ่งเป็นเรื่องที่สามารถทำได้แน่นอน แต่มันจะมีปัญหาค่อนข้างมากในช่วงเปลี่ยนผ่าน
ยังไม่มีใครรู้แน่ชัดว่า Trade War ครั้งนี้ใครจะเป็นผู้ชนะ และจะจบลงอย่างไร?
สิ่งที่นักวิเคราะห์หลายฝ่ายคาดเดาว่าจะเกิดขึ้นและเป็นข่าวอยู่ในสำนักข่าวดังทั่วโลก คือ
อเมริกาคงบีบจีนแรงๆต่อไป มันเป็นหนึ่งในเครื่องมือหาเสียงการเป็นประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาของ โดนัลด์ ทรัมป์ ในเทอมที่สองซึ่งจะมีขึ้นในปี 2020
นอกจากอเมริกาจะเล่นงานจีนเองแล้ว ยังมีความพยายามหว่านล้อมให้พันธมิตรประเทศอื่นๆตอบโต้จีนด้วย แต่ยังไม่แน่ชัดว่าจะได้รับความร่วมมือมากน้อยแค่ไหน
สินค้านำเข้าอเมริกาจากจีนที่มีราคาสูงขึ้น จะกลายเป็นโอกาสดีสำหรับโรงงานใหม่ๆได้เกิดขึ้นในอเมริกา กำแพงภาษีช่วยทำให้โรงงานที่อยู่ในอเมริกาซึ่งมีต้นทุนการผลิตสูงกว่าอยู่รอดได้ แต่นั่นหมายถึงคนอเมริกันต้องยอมจ่ายแพงกว่าที่ควรจะเป็น
อเมริกาอ้างเรื่องขาดดุลการค้ากับประเทศต่างๆ และบีบให้ประเทศคู่ค้าที่ได้ดุลการค้าอเมริกามากๆ ซื้อสินค้าจากอเมริกาเพิ่มขึ้น แต่มันอาจเป็นเรื่องที่ทำได้ยาก ราคาสินค้าอเมริกาส่วนใหญ่ไม่มีความสามารถในการแข่งขันเมื่อเทียบกับสินค้าจากประเทศอื่น โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากประเทศจีน
คราวนี้ลองมาดูว่าจีนจะใช้อะไรเป็นอาวุธ หรือตอบโต้อเมริกาอย่างไรบ้าง
หลังจากข่าวหัวเว่ยโดนสั่งแบน สี จิ้นผิง เดินทางไปเยี่ยมเหมืองแร่หายากที่จีนเป็นผู้ส่งออกหลักประมาณ 90% ของโลก เป็นแร่ที่ใช้ในการผลิตสินค้าไฮเทคหลายอย่าง มันเหมือนกับการส่งสัญญาณบอกอเมริกาว่า อาจมีการแบนไม่ส่งแร่เหล่านี้ไปให้อเมริกา จีนเคยใช้วิธีการนี้ในอดีตมาก่อนแล้ว แต่ถูกองค์กรการค้าโลกสั่งให้หยุดการแบน
ในรายการกำแพงภาษีนำเข้าอเมริกาที่มีการเพิ่มสูงขึ้นเกือบทุกรายหาร แร่หายากจากจีนไม่ได้ถูกตั้งกำแพงภาษีด้วย เพราะอเมริกายังต้องการใช้แร่นี้อยู่
แบตเตอรี่ลิเธียมไอออน แร่ที่ใช้ในการผลิตส่วนใหญ่ก็อยู่ในประเทศจีน สงครามการค้าอาจทำให้อเมริกาล้าหลังด้านพลังงานสะอาดในอนาคต
เริ่มตั้งแต่ปี 2019 เงินลงทุนจากจีนในอเมริกาเริ่มลดลง เพราะมีความไม่แน่นอนทางการค้า พันธบัตรอเมริกาจำนวนมากมีผู้ซื้อจากประเทศจีน หากจีนตอบโต้ด้วยการขายออกทั้งหมดก็จะมีผลต่อเศรษฐกิจอเมริกา จะกระทบมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับการแก้เกมของอเมริกา
หัวเว่ยของจีนโดนอเมริกาแบน ความซวยอาจตกกับไอโฟนของอเมริกา ไอโฟนมีฐานการผลิตและตลาดใหญ่อยู่ในประเทศจีน ในปัจจุบันยอดขายไอโฟนในประเทศจีนถือว่าเป็นตลาดใหญ่ที่สุดซึ่งอยู่นอกประเทศ ยอดขายไอโฟนในจีนและอเมริกาอยู่ในระดับใกล้เคียงกัน
ไข่ไก่ของจีนที่ใส่อยู่ในตะกร้าอเมริกาดูเหมือนจะสะเทือนแตกไปบ้างแล้ว จีนต้องย้ายเอาไปอยู่ในตะกร้าใบอื่นเพิ่มขึ้น ซึ่งเป็นสิ่งที่จีนได้ทำต่อเนื่องมานาน
ประเทศรวยๆอย่างอเมริกาและยุโรป เวลาจะไปลงทุนในประเทศอื่นมีหลักการป้องกันความเสี่ยงง่ายๆด้วยการดูว่าประเทศนั้นมีขนาดเศรษฐกิจใหญ่หรือเปล่า ถ้า GDP ยังสูงไม่มากพอ จะไม่ยอมไป แต่ถ้าเป็นทุนจีนจะคิดต่างออกไป ประเทศไหนยังจนอยู่จีนกลับมองเห็นเป็นโอกาส เริ่มไปพัฒนาร่วมกันตั้งแต่เริ่มตั้งไข่ เวลาเติบโตจะได้ผลประโยชน์ร่วมกันง่ายกว่า รอนานหน่อยพี่จีนก็รอได้
สงครามการค้าอเมริกากับจีนที่ดูเหมือนรุนแรงมากในวันนี้ ที่จริงมันเป็นเพียงจุดเริ่มต้นเท่านั้น ยังมีอะไรดีๆ หรือร้ายๆ ให้เห็นตามมาอีกมาก…