ในปี 2002 สตีเว่น สปิลเบิร์ก สร้างหนังดังเรื่อง The Minority Report โดยเป็นเรื่องราวของโลกอนาคตปี 2054 ซึ่งตำรวจอเมริกันมีกลุ่มคนที่มีญาณวิเศษ สามารถมองเห็นภาพนิมิตของอาชญากรรม และตำรวจสามารถเข้าจับกุมตัวคนที่จะเป็นผู้ร้าย ก่อนที่เขาหรือเธอจะลงมือกระทำความผิดจริง
The Minority Report มีเนื้อหาดูเกินจริงกว่าจะคล้อยตามให้เชื่อได้
แต่วันนี้เรามี AI ที่สามารถคาดการณ์คนที่อาจลงมือกระทำผิดอีกครั้งได้จริง และหากคนเหล่านี้เข้าไปอยู่ใกล้เขตที่ต้องการดูแลควบคุมมากเป็นพิเศษ เขาจะถูกจับตาดูมากเป็นพิเศษ อาจถูกควบคุมตัวได้ก่อนที่จะลงมือกระทำความผิดจริง
AI ที่ใช้ในการคาดการณ์คนที่อาจกระทำความผิด ยึดถือตามหลักสถิติซึ่งสามารถอธิบายได้
เหมือนอย่างกรณีที่มีการใช้ AI ช่วยวิเคราะห์เครดิตของคนที่มาขอยืมเงินแบบออนไลน์ที่สามารถตัดสินให้ยืม หรือไม่ให้ยืม รวมถึงวงเงินที่จะให้ยืมได้ วันนี้ AI ที่พิจารณาให้สินเชื่อในจีน ทำงานวิเคราะห์สินเชื่อได้ดีเยี่ยมกว่าที่เคยใช้คนทำ มีอัตราการผิดพลาดเจอคนเบี้ยวหนี้ประมาณ 2% เท่านั้น
ในทำนองเดียวกัน เราสามารถใช้หลักการวิเคราะห์เครดิต ไปใช้กับการวิเคราะห์หาคนที่มีแนวโน้มในการก่ออาชญากรรม
ปัจจัยหลักที่ใช้ในการพิจารณา คือ ประวัติส่วนตัว โดยเฉพาะอย่างยิ่งประวัติอาชญากรรม นอกเหนือจากนั้นก็เป็นเรื่องของ ความเชื่อมโยง และการกระทำที่เป็นความพิรุธทั้งหลาย ฯลฯ
สิ่งที่ต้องฝึกฝน AI คือ การทำสถิติเปรียบเทียบหาอัตราส่วนของนักโทษหรือผู้ถูกจับแล้วที่มีอยู่ทั้งหมด เพื่อหาความน่าจะเป็นว่า คนที่เคยทำผิดอะไร มีแนวโน้มจะทำผิดซ้ำแบบไหน
เรื่องของความเชื่อมโยง ในอดีตเคยจัดการโดยใช้ประสบการณ์ของตำรวจในการสืบสวน อาศัยความจำของคนเป็นหลัก วันนี้สามารถทำแบบดิจิทัล ให้ AI ค้นหาความเชื่อมโยงโดยอัตโนมัติ
ยกตัวอย่าง เช่น ผู้นำของประเทศต้องไปปรากฏตัวในที่สาธารณะ ก็สามารถใช้ AI สแกนหาได้ว่าคนที่มีความเชื่อมโยงโกรธแค้นรุนแรงกับผู้นำคนนั้นมีใครบ้าง และหากตรวจสอบพบว่าเป็นคนที่เข้ามาอยู่ใกล้ๆบริเวณนั้น ก็อาจถูกจับตาดูหรือเข้าควบคุมตัวทันที
กล้องซีซีทีวีที่มีอยู่ทั่วในทุกประเทศ เป็นข้อมูลอย่างดีที่ใช้จับตาดูพิรุธของคนในฝูงชน เมื่อนำไปเชื่อมโยงกับประวัติส่วนตัว ก็จะยิ่งเห็นแนวโน้มที่จะเป็นผู้ก่ออาชญากรรมได้ง่ายขึ้น
กล้องส่งภาพคนในฝูงชน เห็นกระเป๋าตุงผิดปกติ มันสามารถคาดการณ์ได้ว่า มันอาจเป็นอาวุธที่ซ่อนอยู่ใต้ร่มผ้า
รัฐบาลหลายประเทศ รู้ดีว่า AI สามารถทำงานแบบนี้ได้ดี แต่อาจไม่ได้คิดเพียงแค่การลดอาชญากรรม แต่เอากำจัดศัตรูทางการเมืองฝ่ายตรงข้ามด้วย
ซอฟท์แวร์ที่ช่วยในการหาตัวผู้ก่ออาชญากรรมและผู้ที่มีแนวโน้มจะเป็นผู้ร้าย มีใช้ในหลายประเทศในหลายเมืองแล้ว อย่างกรณีของ KeyCrime มีการใช้ใน Milan มาหลายปี ในอเมริกามีรายงานว่ามีมากกว่า 20 เมืองที่กรมตำรวจก็เอาไปใช้แล้ว
ซอฟท์แวร์ในยุคหลังมีการพัฒนาดีขึ้นมาก เพราะเอา AI มาใช้มากขึ้น ซึ่งมันมีคุณสมบัติในการคาดการณ์ที่ทำได้ดีกว่ามนุษย์
ฐานข้อมูลที่มีมากขึ้น ถูกต้องมากขึ้น ช่วยทำให้สามารถฝึกฝนให้ AI ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
เมื่อเร็วๆนี้ สหราชอาณาจักรมีโครงการ Most Serious Violence หรือ MSV ใช้เงินไปหลายล้านดอลลาร์สำหรับโครงการเอา AI มาคาดการณ์คนที่อาจก่ออาชญากรรม โดยการวิเคราะห์จากประวัติอาชญากรรมของแต่ละคน มีการให้คะแนนว่า ใครมีแนวโนมจะใช้ปืนหรือมีดทำร้ายคนอื่น แต่โครงการนี้ได้ล้มเลิกไปแล้ว โดยนักสิทธิมนุษยชนต้อต้นอย่างรุนแรง
แต่สำหรับประเทศจีน เรื่องการละเมิดสิทธิประชาชนเป็นเรื่องปกติ ไม่มีใครสามารถออกมาโวยวายรุนแรง Big Brother จีน ควบคุมเอาไว้ได้หมด มีการพัฒนา AI มาช่วยในการลดอาชญากรรมมานานแล้ว และที่เด่นชัดที่สุด คือ การกำจัดศัตรูทางการเมืองฝ่ายตรงข้าม
ถ้าเป็นเรื่องการจับกุมคนที่ทำความผิดและหนีการจับกุมของทางการ วันนี้ AI จีน ทำงานได้ผลดีชัดเจน เวลาที่คนเหล่านี้ปรากฎตัวอยู่ในที่ชุมชน AI สามารถระบุตัวตนได้ และจะนำไปเชื่อมโยงกับฐานข้อมูลประวัติการก่ออาชญากรรม หากเป็นคนที่หนีคดีหรือหนีการจับกุม ตำรวจและผู้รักษากฎหมายที่อยู่ในบริเวณนั้นก็จะชาร์จตัวเพื่อเข้าจับกุมทันที
ในเขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์ประเทศจีน ที่มีประชากรมากกว่า 20 ล้านคน และมีปัญหาเรื่องการต่อต้านรัฐบาลปักกิ่ง ประท้วงขอแบ่งแยกดินแดน ฯลฯ มีรายงานข่าวว่าทางการจีนใช้ AI ตรวจดูความเคลื่อนไหวของประชาชนเอาไว้ทุกคน คนที่มีประวัติการเคลื่อนไหวประท้วงต่างๆ จะโดนจับตาใกล้ชิดมากเป็นพิเศษ
ประเทศไทยก็น่าจะมี AI แบบนี้มาใช้บ้าง
-เอาไว้จับตาดูอดีตนักโทษคดียาเสพติดในออสเตรเลีย ที่แก้ตัวว่าเป็นแค่แป้ง ให้ AI ช่วยดูพฤติกรรมว่ามีแนวโน้มจะก่ออาชญากรรมอะไรอีกไหม
-เอาไว้จับตาดูข้าราชการเงินเดือนน้อยที่มีนาฬิกาเรือนละหลายล้านบาทใส่ แล้วรอดตัวได้ด้วยการอธิบายว่า เป็นของที่ยืมมาใช้ และคืนให้เพื่อนเรียบร้อยแล้ว ต้องให้ AI ช่วยจับตาดูว่า จะมายืมสมบัติของชาติไปใช้ส่วนตัวเหมือนตอนยืมนาฬิกาเพื่อนหรือเปล่า
-เอาไว้ตรวจติดตามพวกเผด็จการทหารที่มาปล้นอำนาจประชาชน มาฉีกรัฐธรรมนูญ เป็นสิ่งที่เคยทำมาก่อน ทำมาแล้วหลายครั้ง และ AI อาจมีข้อสรุปว่า จะทำอีก!
https://futurism.com/the-byte/crime-prediction-ai-sucks-minority-report
https://mashable.com/2017/07/24/china-ai-crime-minority-report/